Arch Linux Nedir? Arch Linux Hakkında
Arch Linux, bağımsız geliştiriciler tarafından oluşturulan, x86–64 mimarisi için tasarlanmış, genel kullanıma uygun bir GNU/Linux dağıtımıdır. 2002 yılında piyasaya sürülen Arch Linux, sadelik, esneklik ve kullanıcı kontrolüne odaklanan minimalist bir tasarım felsefesini benimsemektedir.
Makale hakkında*
Arch Linux’u Diğer Dağıtımlardan Ayıran Özellikler:
- Yuvarlanan Sürüm Modeli: Arch Linux, en son ve en kararlı yazılımları sunmak için yuvarlanan bir sürüm modeli kullanır. Bu, kullanıcıların güncellemeleri manuel olarak yüklemesi gerektiği anlamına gelir, ancak bu da en yeni özelliklere ve güvenlik düzeltmelerine hızlı erişim sağlar.
- Pacman Paket Yöneticisi: Arch User Repository (AUR) dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan paketleri kurmayı ve yönetmeyi kolaylaştıran, kendi paket yöneticisi olan Pacman’ı kullanır.
- Minimum Kurulum: Temel bir sistem kurulumu sağlar ve kullanıcıların ihtiyaç duydukları yazılımları seçmelerine ve yüklemelerine olanak tanır. Bu, Arch Linux’u hafif ve özelleştirilebilir bir hale getirir.
- Aktif Topluluk: Kullanıcılara sorunları çözmelerine, bilgi edinmelerine ve Arch Linux deneyimlerini geliştirmelerine yardımcı olmak için geniş ve aktif bir topluluğa sahiptir.
Terminoloji Özeti;
Pacman: Pacman paket yöneticisi Arch Linux’un en büyük özelliklerinden biridir. Tek bir ikili paket biçimi ile kullanımı kolay bir derleme sistemini birleştirmektedir. Pacman, resmi Arch depolarından veya kişisel derlemelerden gelen paketler olup olmadığına bakmaksızın kolayca paketlerinizi yönetmenizi sağlar. Pacman paket listelerinizi ana sunucu ile eş zamanlı güncelleyerek sisteminizi güncel tutar. Bu sunucu/araç modeli ayrıca, tüm bağımlılıklarıyla birlikte paketleri yükleme ve kaldırmanıza imkân sunar. Pacman, C programlama diliyle yazıldığı için hızlı, hafif ve beceriklidir. Hızlı çalışmasını sağlayan .tar.gz paket biçimini kullanır; gzip arşivleri, biraz daha büyük olsalar da bzip arşivlerden daha hızlı açılırlar ve genellikle daha avantajlıdırlar.
ABS: ABS (Arch Derleme Sistemi), uygulamaları kaynaktan derlemek ve paketlemek için oluşturulmuş ‘ports-benzeri’ bir sistemdir. Pacman ikili paket yönetimi için özelleştirilmiş bir Arch aracı iken ABS de kaynaktan pkg.tar.gz paketleri derlemek için özelleştirilmiş bir Arch aracıdır.
‘Ports-benzeri’ sistem; ‘Ports’ kaynak paketlerin indirilmesini, açılmasını, yamalanmasını, derlenmesini ve kurulmasını sağlayan bir *BSD sistemidir. Bir ‘port’ kullanıcının bilgisayarında yer alan ve kurulacak uygulamanın adını taşıyan, içinde uygulamanın indirilip derlenmesini ve kurulmasını sağlayan talimatları içeren birkaç yapım dosyası bulunan küçük bir dizindir. Sistem istenen uygulamayı, bu dizine ya da porta girerek, ‘make’ ve ‘make install’ komutlarını kullanarak indirir, derler ve kurar.
AUR: Arch Linux Kullanıcıları topluluk Havuzu (AUR) ana depolara katkı sağlamak amacıyla kullanılır.
Arch Linux’un Avantajları:
- En Son Yazılım: En son ve en kararlı yazılımları sunar.
- Esneklik: Kullanıcıların ihtiyaç duydukları yazılımları seçmelerine ve yüklemelerine olanak tanıyan oldukça özelleştirilebilir bir dağıtımdır.
- Kontrol: Kullanıcılara sistemleri üzerinde yüksek düzeyde kontrol sağlar.
- Hafiflik: Minimum bir kurulumla birlikte gelir ve bu da onu hafif ve hızlı bir dağıtım haline getirir.
- Aktif Topluluk: Kullanıcılara yardımcı olmak için geniş ve aktif bir topluluğa sahiptir.
Arch Linux’un Dezavantajları:
- Yeni Başlayanlar İçin Zorlayıcı: Kurulum ve yapılandırma diğer dağıtımlara kıyasla daha karmaşıktır ve yeni başlayanlar için zorlayıcı olabilir.
- Manuel Güncellemeler: Yuvarlanan bir sürüm modeli kullanır ve bu da kullanıcıların güncellemeleri manuel olarak yüklemesi gerektiği anlamına gelir.
- Daha Az Destek: Diğer bazı dağıtımlara kıyasla daha az resmi destek sunar.
Arch Linux Nasıl Kurulur?
Arch Linux kurulumu, diğer dağıtımlara kıyasla biraz daha karmaşıktır. Ancak, resmi web sitesinde ve wiki’de bulunan ayrıntılı talimatları takip ederek kurulumu oldukça kolay bir şekilde tamamlayabilirsiniz.
Arch Linux kurulumu için gerekenler:
- 64 bit işlemci
- 2 GB RAM
- 10 GB boş disk alanı
- İnternet bağlantısı
- USB belleği veya CD/DVD
Kurulum adımları:
- Arch Linux ISO dosyasını indirin: https://archlinux.org/download/ adresinden Arch Linux ISO dosyasını indirin.
- USB belleğinizi veya CD/DVD’nizi hazırlayın: USB belleğinizi veya CD/DVD’nizi Rufus gibi bir araç kullanarak Arch Linux ISO dosyasıyla önyüklenebilir hale getirin.
- Bilgisayarınızı yeniden başlatın ve önyükleme menüsüne girin: Bilgisayarınızı yeniden başlatın ve BIOS veya UEFI ayarlarına girerek önyükleme sırasını USB belleğinizin veya CD/DVD’nizin ilk sırada olmasını sağlayın.
- Arch Linux kurulumunu başlatın: Önyükleme menüsünden Arch Linux’u seçin ve kurulum sürecini başlatın.
- Kurulum adımlarını takip edin: Kurulum süreci sırasında dil, klavye düzeni, bölümlendirme ve paket seçimi gibi adımları tamamlayın.
- Kurulumu tamamlayın: Kurulum tamamlandıktan sonra, bilgisayarınızı yeniden başlatın ve Arch Linux’u kullanmaya başlayın.
Arch Linux Alt Yapısı Nedir ve Nasıl Yönetilir?
Arch Linux Alt Yapısı:
Arch Linux, Linux çekirdeğinin x86–64 mimarisi için derlenmiş bir versiyonu üzerine inşa edilmiştir. Bu, Arch Linux’un diğer birçok Linux dağıtımıyla uyumlu olduğu ve birçok Linux programını ve sürücüsünü çalıştırabildiği anlamına gelir.
Ancak Arch Linux’u diğer Linux dağıtımlarından ayıran bazı temel özellikler de vardır:
- Yuvarlanan Sürüm Modeli: Arch Linux, en son ve en kararlı yazılımları sunmak için yuvarlanan bir sürüm modeli kullanır. Bu, kullanıcıların güncellemeleri manuel olarak yüklemesi gerektiği anlamına gelir, ancak bu da en yeni özelliklere ve güvenlik düzeltmelerine hızlı erişim sağlar.
- Pacman Paket Yöneticisi: Arch Linux, kendi paket yöneticisi olan Pacman’ı kullanır. Pacman, AUR (Arch User Repository) dahil olmak üzere çeşitli kaynaklardan paketleri kurmayı ve yönetmeyi kolaylaştırır.
- Minimum Kurulum: Arch Linux, temel bir sistem kurulumu sağlar ve kullanıcıların ihtiyaç duydukları yazılımları seçmelerine ve yüklemelerine olanak tanır. Bu, Arch Linux’u hafif ve özelleştirilebilir bir hale getirir.
- Aktif Topluluk: Arch Linux, geniş ve aktif bir topluluğa sahiptir. Bu topluluk, kullanıcıların sorunları çözmelerine, bilgi edinmelerine ve Arch Linux deneyimlerini geliştirmelerine yardımcı olmak için çeşitli kaynaklar ve destek sunar.
Arch Linux Yönetimi:
Arch Linux, Pacman paket yöneticisi ve komut satırı arayüzü (CLI) aracılığıyla yönetilir. Pacman, paketleri kurmak, kaldırmak, güncellemek ve yönetmek için kullanılır. CLI, sistem yapılandırmalarını değiştirmek ve çeşitli görevleri gerçekleştirmek için kullanılır.
Arch Linux’u yönetmek için bazı temel komutlar şunlardır:
- pacman -S <paket ismi>: Bir paketi kurar.
- pacman -R <paket ismi>: Bir paketi kaldırır.
- pacman -Syu: Sistemi ve tüm kurulu paketleri günceller.
- pacman -Su <paket ismi>: Bir paketi ve tüm bağımlılıklarını günceller.
- pacman -Ss <paket ismi>: Paket arama.
- pacman -Qi <paket ismi>: Paket bilgisi görüntüler.
- archwiki.org: Arch Linux ile ilgili ayrıntılı bilgi ve belgeler için Arch Linux wiki’ye bakabilirsiniz.
Arch Linux, yeni başlayanlar için biraz zorlayıcı olabilir, ancak öğrenmeye istekli olanlar için oldukça güçlü ve özelleştirilebilir bir dağıtımdır.
Arch Linux Neden Tercih Edilmeli?
Arch Linux, Linux tabanlı işletim sistemleri arasında güçlü, esnek ve özelleştirilebilir bir seçenek olarak öne çıkmaktadır.
Tercih edilmesinin başlıca nedenleri şunlardır:
1. En Son Yazılımlar: Arch Linux, yuvarlanan bir sürüm modeli kullanır, bu da kullanıcıların her zaman en son ve en kararlı yazılımlara erişmesini sağlar. Bu sayede, yeni özellikler ve güvenlik güncellemelerinden en hızlı şekilde yararlanabilirsiniz.
2. Esneklik: Arch Linux, minimum bir kurulumla birlikte gelir ve kullanıcıların ihtiyaç duydukları yazılımları seçmelerine ve yüklemelerine olanak tanır. Bu sayede, sisteminizin tam kontrolüne sahip olabilir ve onu ihtiyaçlarınıza göre özelleştirebilirsiniz.
3. Kontrol: Arch Linux, kullanıcılara sistemleri üzerinde yüksek düzeyde kontrol sağlar. Sistem yapılandırmalarını değiştirmek, komut satırı araçlarını kullanmak ve çeşitli görevleri gerçekleştirmek için geniş bir yelpazede seçenekler sunar.
4. Hafiflik: Minimum kurulum ve paketleme sistemi sayesinde Arch Linux, hafif ve hızlı bir dağıtımdır. Bu sayede, sistem kaynaklarınızdan en iyi şekilde yararlanabilir ve daha az donanımla bile yüksek performans elde edebilirsiniz.
5. Aktif Topluluk: Arch Linux, geniş ve aktif bir topluluğa sahiptir. Bu topluluk, kullanıcılara sorunları çözmelerine, bilgi edinmelerine ve Arch Linux deneyimlerini geliştirmelerine yardımcı olmak için çeşitli kaynaklar ve destek sunar.
Arch Linux ile Karşılaştırılabilir Sistemler:
Arch Linux, genellikle deneyimli Linux kullanıcıları tarafından tercih edilmektedir.
Yeni başlayanlar için daha kolay kurulum ve kullanım sunan diğer Linux dağıtımları şunlardır:
- Ubuntu: Ubuntu, en popüler Linux dağıtımlarından biridir ve yeni başlayanlar için oldukça kullanıcı dostudur.
- Linux Mint: Linux Mint, Ubuntu tabanlı bir dağıtımdır ve kullanımı kolay arayüzü ve Windows’a benzeyen çalışma ortamıyla bilinir.
- Fedora: Fedora, Red Hat tarafından geliştirilen bir dağıtımdır ve sağlamlığı ve güvenilirliği ile öne çıkar.
Basit ve pratik bir kullanım, kontrol edilebilir bir yapı sunan Arch Linux, Mint — Ubuntu alternatif olarak sunulabilir. Sistem yöneticiler, siber güvenlik ve yazılımın farklı branşları tarafından tercih edilen Arch Linux kolay bir kurulumla ya da sanal bir ortamda basitçe kullanılabilir.
Arch Linux Hakkında;
https://wiki.archlinux.org/title/Arch_Linux_(T%C3%BCrk%C3%A7e)
